Η Ιερά Μονή της Παναγίας της Βαρνακόβης.

Ιδρύθηκε το έτος 1077 από τον 'Oσιο Αρσένιο τον Βαρνακοβίτη και είναι αφιερωμένο στην Υπεραγία Θεοτόκο (Κοίμηση).

Το αγάπησαν και το προστάτεψαν οι Κομνηνοί, οι Παλαιολόγοι και ο Καποδίστριας. Στην Μονή λειτούργησε κρυφό σχολειό από το 1520 έως το τέλος περίπου του 19ου αιώνα.

Το 1821 ήταν ορμητήριο Καπεταναίων της περιοχής.
Ανάμεσα στις οσιακές μορφές που εμόνασαν εκεί διακρίνονται εκτός του ιδρυτή Οσίου Παρθενίου, ο 'Oσιος Δαυίδ ο της Ευβοίας, οι Δάσκαλοι Καλλίνικος και Καβάσιλας, ο ήρωας μοναχός Θεοχάρης κ.α.
Σε έγγραφο του 1212μ.Χ. αναφέρονται 96 Ιερομόναχοι.

Σήμερα ο επισκέπτης της Μονής θα βρει φιλοξενία από την γερόντισσα Θεοδοσία και την αδελφότητα των 10 μοναχών γυναικών και θα εμβιώσει το ιερό ρίγος προσκυνώντας την εικόνα της Παναγιάς.

 Αξιοθέατα είναι μεταξύ άλλων τρία σημεία της Μονής.

•  Η εντοιχισμένη κτητορική επιγραφή. Πέτρινη πλάκα μήκους 1,52μ. και ύψους 0,22μ. επάνω από την θύρα εισόδου από τον πρόναο στον κυρίως Ναό.
•  Η βυζαντινή τοιχογραφία της βρεφοκρατούσας Θεοτόκου κατά τον τύπο της Οδηγήτριας. Κατά τον Ορλάνδο κατασκευάσθηκε προ του 1453.
•  Το δάπεδο της Μονής το οποίο είναι μαρμαροθετημένο και εκτείνεται σε όλη την επιφάνεια του κυρίως Ναού και του εσωνάρθηκα, δηλαδή εκτάσεως 100τ.μ.Διατηρεί την αρχική διάταξη και είναι πλούσιο σε παραστάσεις ζωικές και γεωμετρικές. Θεωρείται μοναδικό και άριστο βυζαντινό παράδειγμα του 11ου και 12ου μ.Χ. αιώνα

 Η Βαρνάκοβα είναι για την μείζονα περιοχή μας Ιερό σημείο αναφοράς, παράδοσης και Ιστορίας. Κατά την εορτή της Παναγίας πλήθος κόσμου συρρέει εκεί από όλα τα μέρη της Ελλάδας.

Σχεδιασμός:
Μάριος Πολυζώης